مقدمه 

فشار خون بالا یکی از مهمترین و شایعترین بیماریهای قلبی – عروقی است و تعداد قابل توجهی از جمعیت دنیا به آن مبتلا هستند . در کشور ایران نیز حدود ۲۰% از جمعیت بالغین مبتلا به فشــار خون بالا هستند.

با توجه به اینکه شیوع فشار خون بالا با سبک و روش زندگی ارتباط تنگاتنگ دارد ، جایگزین نمودن شیوه های زندگی نا صحیح با روشهای مناسب می تواند تا حد قابل توجهی از  گسترش این بیماریها و عوارض ناتوان کننده آن نظیر سکته های قلبی و مغزی ، نارسایی کلیه و اختلالات بینایی پیشگیری نماید

تظاهرات بالینی(علائم) فشار خون بالا

فشار خون اولیه در ابتدا سالها بدون علامت است ولی ممکن است بیماراز علائم مبهمی مثل سردرد در ناحیه پس سر، سرگیجه ، تاری و اختلال دید،خستگی زودرس و طپش قلب شکایت کند. علائمی مثل تنگی نفس شبانه و یا هنگام فعالیت ، دردهای قفسه سینه ، خواب آلودگی ، اغماء ، گیجی یا تشنج نیز در مواردی که فشارخون به طور حاد افزایش یافته است دیده می شود.

عوامل قابل کنترل ایجاد کننده ی پرفشاری خون

۱- چاقی:   به موازات افزایش وزن، خطر ابتلا به پرفشاری خون نیز به طور چشمگیری افزایش می یابد به خصوص اگر چربی ناشی از زیاده روی در مصرف خوراکی ها، در ناحیه شکم  انباشته شود.

۲- سدیم:   در حالی که نیاز به سدیم ضروری برای بدن محسوب می گردد، با مصرف ۳-۲ گرم نمک، این نیاز تأمین می گردد. ولی متأسفا نه به علت عادات غلط و تغذیه ی نامناسب، ذائقه ی اغلب ما نمک بیشتری را طلب می نماید و با استفاده از نمکدان سرسفره، با پاشیدن نمک در غذاهای خود، مقدار مصرف خود را باز هم بالاتر می بریم. بعلاوه مصرف تنقلات حاوی نمک مثل چیپس  ، بادام شور ، پفک، بادام زمینی ، انواع تخمه ها ،سس، خیارشور، کلم شور، ترشی ها ، رب ها، سوسیس و کالباس، گوشت ها و ماهی های دودی، انواع پنیرها، کنسروها، ترد کننده های گوشت، ادویه های مرکب ( کاری، سس) چاشنی های آماده برای درست کردن سالاد،منجر به دریافت سدیم بیشتر می شود. که این مصرف بالای سدیم خود در ایجاد پر فشاری موثر است.

۳- کشیدن سیگار:   از ابعاد مختلفی بر افزایش پرفشاری خون تأثیرگذار می باشد.

۴- عصبانیت:   هر نوع عصبانیتی، تغییراتی را در سطح هورمون های مختلف بدن ایجاد می نماید که باعث پرفشاری خون می گردد و این موضوع در افرادی که عصبانیت ، ناامیدی و سرخوردگی ها را در درون خود سرکوب و نگهداری می نمایند، اثرات مخرب و مضاعفی در بالا بردن سطح فشار خون از خود باقی می گذارد.

۵- شیوه ی زندگی:   عدم تحرک و ورزش، عامل تحلیل عضلات و موجب پرفشاری خون تلقی می گردد.

افرادی که نمی توانند نمک به مقدار زیادمصرف کنند می توانند با استفاده از سبزی جات معطر و ادویه جا ت گوناگون، طعم و مزه ی دلخواه خود را تأمین و میزان نمک مصرفی را کاهش دهند. بدین منظور می توان از موادی مانند: سیر، ریحان، پیاز، فلفل قرمز، جعفری ، شوید، زنجبیل، فلفل سیاه، خردل، برگ بو، آب لیمو ، نارنج، ماست کم چربی، زعفران  ، آویشن ، ترخون ، آویشن و زیره استفاده نمود.

عوامل خطر زمینه ساز بیماری فشار خون بالا

سابقه خانوادگی :

سابقه فشار خون بالا در افراد درجه یک خانواده شامل پدر ، مادر ، خواهر و برادر از عوامل بسیار مهم است و احتمال ابتلاء به  فشار خون بالا در افراد این خانواده بیش از افرادی است که سابقه خانوادگی ابتلاء به این بیماری را ندارند .

سن و جنس :

شیوع فشار خون بالا در مردان قبل از سن ۵۰ سالگی بیشتر از زنان هم سن آنها می باشد اما بعد از ۵۰ سالگی بدلیل یائسه شدن( منوپوز ) خانمها ، شیوع فشار خون بالا در زنها افزایش می یابد .

تو صیه های غذایی جهت پیشگیری و درمان پر فشاری خون

۱- کاهش مصرف چربی ها به حداقل ممکن و استفاده ی بیشتر از روغن های حاوی اسیدهای چرب غیراشباع (مثل روغن زیتون) و روغن های حاوی امگا ۳

۲-کاهش مصرف گوشت قرمز و گوشت مرغ و در عوض  ماهی  به جای آنها مصرف شود ( به صورت کباب شده، فرپز یا بخارپز. توجه داشته باشید سرخ کردن ماهی از ارزش درمانی آن می کاهد.)

مصرف ۳-۲ حبه سیر، در کاهش پرفشاری خون بسیار مؤثر است

۳- افزایش مصرف سیر و پیاز در تهیه مواد خوراکی و یا به صورت خام مثلاً نصف پیاز در روز و یک حبه سیر رنده شده درهروعده ی غذایی

۴- همه ی سبزی جات و میوه ها بسیار ارزشمند می باشند ولی در میان میوه ها، سیب ، پرتقال ، گریپ فروت ، آلو ، انگور و موز و در بین انواع سبزی جات، مصرف کرفس ، هویج ، و گوجه فرنگی  در کاهش شدت پرفشاری خون بسیار مؤثر می باشد. سبزی جات دیگر نیز با دارا بودن فیبر و موادی نظیر پتاسیم ، منیزیم ،ویتامین C و کلسیم در کاهش فشار خون از ارزش خاصی برخوردار می باشند.