گرگان - گرگانپارس - خیابان فروردین شرقی - بیمارستان مسعود گرگان ۰۱۷۳۲۳۲۴۰۷۱

اهمیت مراقبت پیش ازبارداری

بسیاری ازبیماریها وشرایط طبی نیازبه کنترل ،تغییردارو،ارزیابی وضعیت ویا عوارض بیماری پیش از بارداری داشته و عدم توجه به آنها میزان مرگ وعوارض مادری /جنینی /نوزادی را افزایش میدهد.
بیماری ها و شرایط تأثیرگذار بر بارداری که نیازمند توجه به آنها در زمان پیش از بارداری است عبارتنداز: بیماری قلبی، دیابت، لوپوس، آرتریت روماتوئید، اختلالات روانی، آنمی، تالاسمی مینور، صرع، ابتلا به فشارخون بالا، سل تحت درمان، بیماری تیروئید، مصرف کنندگان الکل و دخانیات و مواد مخدر، ابتلا به عفونت های علامت دار واژینال، نمایه توده بدنی بیش از ۲۵ و کمتر از ۵/۱۸ و یا اختلالات تغذیه ای، سندرم تخمدان پلی کیستیک و….
اقدامات خودمراقبتی پیش ازبارداری:
 مراجعه به مرکزبهداشتی درمانی جهت معاینات پزشکی ومامایی
 انجام آزمایشات اولیه به منظور شناسایی برخی مشکلات قبل ازبارداری
 انجام پاپ اسمیر
 مصرف قرص فولیک اسید حداقل ۳ماه قبل ازبارداری
 مشاوره با پزشک درخصوص وجود بیماری قبل ازبارداری
بدیهی است در صورتی که نتیجه مشاوره پیش از بارداری غیر طبیعی است (خانم عارضه یا بیماری دارد) تا زمان رفع عارضه یا بیماری و یا کنترل کامل آن، پیگیری به منظور درمان و یا کنترل بیماری توسط پزشک یا ماما انجام گیرد.

 

اهمیت مراقبتهای دوران بارداری:
مراقبتهای دوران بارداری شامل مجموعه اقداماتی است که طی آن یک سری معاینات دوره ای ،ازمایشات و بررسی های پاراکلینیکی به مادر ارائه می شود و آموزش مادر و اطرافیان وی انجام می گردد .
هدف از این مراقبتها تشخیص علائم خطر و ارجاع به موقع برای درمان و در نهایت آماده کردن مادر برای زایمان است که از بروز عوارض باردای و زایمان در مادر ،جنین و نوزاد جلوگیری کرده و منجر به کاهش مرگ و میر آنان میگردد .
اقدامات خودمراقبتی دوران بارداری:
 مراجعه جهت تشخیص به موقع بارداری یک تادو هفته پس ازقطع قاعدگی به پزشک یاماما
 مراجعه درزمانهای تعیین شده جهت مراقبتهای معمول دوران بارداری به مرکزبهداشتی درمانی یاپزشک وماما:
معمولا یک بارداری طبیعی ۴۰ هفته طول می کشد .در این مدت مراقبتهای لازم باید ۸ بار به مادر (۲ بار در ۲۰ هفته اول و ۶ بار در ۲۰ هفته دوم بارداری )ارائه گردد .
*** زمان ملاقات ها به شرح ذیل است :
نوبت اول : ملاقات در یکی از هفته های ۶ تا ۱۰ بارداری
نوبت دوم:ملاقات در یکی از هفته های ۱۶ تا ۲۰ بارداری
نوبت سوم: ملاقات در یکی از هفته های ۲۶ تا ۳۰ بارداری
نوبت چهارم :ملاقات در یکی از هفته های ۳۱ تا ۳۴ بارداری
نوبت پنجم :ملاقات در یکی از هفته های ۳۵ تا ۳۷ بارداری
نوبت ششم :ملاقات در هفته۳۸ بارداری
نوبت هفتم :ملاقات در هفته ۳۹ بارداری
نوبت هشتم :ملاقات در هفته ۴۰ بارداری
نکته:تعداد این ملاقات ها ممکن است با توجه به وضعیت مادر و نظر پزشک یا ماما تغییر کند .
 انجام تستهای غربالگری ناهنجاریهای جنینی دربارداری
 انجام آزمایشات روتین بارداری وسونوگرافی دربارداری
 مصرف فولیک اسید تا پایان بارداری روزانه ۴۰۰میکروگرم(این قرص از۳ماه قبل بارداری نیز توصیه می شود.)
 مصرف قرص آهن ازهفته ۱۶ بارداری تاسه ماه پس اززایمان روزانه یک قرص
 مصرف قرص یا کپسول مولتی ویتامین ازهفته ۱۶ بارداری تاپایان بارداری روزانه یک قرص یاکپسول
(درصورتیکه قرص مولتی ویتامین حاوی ۴۰۰ میکروگرم می باشد نیازی به ادامه مصرف فولیک اسید نیست.)
نکته: قبل ازمصرف قرص مولتی ویتامین درخصوص مقادیر ویتامین آ موجود درقرص یا کپسول با پزشک یاماما مشورت کنید زیرا مقادیر بیش ازحد مجاز آن دربارداری مضرخواهدبود.
 شرکت در کلاسهای آمادگی برای زایمان ازهفته۲۰ بارداری
 توجه به علائم خطر بارداری ودرصورت مواجهه با هریک ازمشکلات وعلائم خطرذیل سریعا” به مرکزبهداشتی درمانی ویا بیمارستان مراجعه گردد:
خونریزی یالکه بینی-کاهش یا نداشتن حرکت جنین-آبریزش یا خیس شدن ناگهانی-دردوورم یک طرفه ساق پا وران-دردشکم وپهلوهاویا دردسردل-سوزش یا دردهنگام ادرارکردن-استفراغ شدید ومداوم یا خونی-تب ولرز-تنگی ونفس وتپش قلب-ورم دستها،صورت یا تمام بدن-سردرد وتاری دید-افزایش ناگهانی وزن(یک کیلوگرم یابیشتر درهفته)-عفونت،آبسه ودردشدید دندان

 

 

 

شکایتهای شایع دوران بارداری وپس اززایمان:
زمان بارداری شکایت شایع اقدامات توصیه ها
نیمه اول بارداری ۱-دردناک و حساس شدن پستان ها ۱-کمپرس سرداین مشکل راتسکین میدهد

 

 

**این حالات برای مادرمضرنبوده وصرفا”بعلت سازگاری بدن باتغییرات بارداری رخ داده وبتدریج بهبودمی یابد.

**درصورت عدم بهبودتدریجی هریک ازشکایات شایع ،مراجعه به پزشک معالج ویا واحدبهداشتی الزامی است.
۲- تکرر ادرار

۲-بعلت افزایش سایزرحم وفشاربه مثانه میباشدوبه مادراطمینان بدهیم که این مشکل درسه ماهه دوم برطرف خواهدشد.
۳-خستگی
۳-خستگی ناشی ازتغییرات هورمونی وفیزیولوژیک بوده  و استراحت متناوب درطی روزکمک کننده خواهدبود.

۴- تهوع و استفراغ صبحگاهی
۴-تهوع واستفراغ صبحگاهی ناشی ازتغییرات هورمونی بوده که با تغییرات الگوی غذایی،استفاده ازبیسکویت ویانانهای خشک تسکین دهنده میباشد.
۵- افزایش بزاق دهان
۵-افزایش بزاق دهان با محدودیت دربرخی رژیمهای غذایی نشاسته داربهبودمی یابد.
۶- افزایش ترشحات مهبلی  (ترشحات زنانه)

۶-افزایش ترشحات مهبلی ناشی ازتغییرات فیزیولوژیک وهورمونی بوده که صرفا”باتعویض مداوم لباس زیرباید ازابتلابه عفونتهای قارچی جلوگیری نمود.
۷-تغییر خلق و خو و رفتار

۷-تغییردرخلق وخوی نتیجه تغییرات هورمونی بوده که حمایت اطرافیان درجهت پذیرش وضعیت فعلی بسیارکمک کننده میباشد.
۸- ویار  ۸- ویارحاملگی درنتیجه تغییرات هورمونی ،فیزیولوژیک  دستگاه گوارش واثرات روحی روانی بارداری میباشدوبا استفاده از الگوهای تغذیه ای  مناسب میتوان این وضعیت رابهبودبخشیده ومعمولا”بطورخودبخوددرسه ماهه دوم بارداری برطرف خواهدشد.

 

 

نیمه دوم بارداری ۱-شامل پررنگ شدن پوست نقاطی از بدن مانند هاله پستانها و ناف ۱-این تغییرات ناشی ازتغییرات هورمونی بوده وپس ازبارداری بهبودخواهدیافت

۲- یبوست و نفخ

۲-یبوست ونفخ ناشی ازتغییرات هورمونی وکندی حرکات دستگاه گوارش بوده که بااصلاح الگوی تغذیه،مصرف غذاهای فیبرداروملین وانجام حرکات تمرینی ملایم این وضعیت بهبودخواهدیافت
۳- افزایش ترشحات مهبلی

۳- افزایش ترشحات مهبلی ناشی ازتغییرات فیزیولوژیک وهورمونی بوده که صرفا”باتعویض مداوم لباس زیرباید ازابتلابه عفونتهای قارچی جلوگیری نمود.

۴- کمردرد

۴-کمردردناشی ازبزرگی شکم ،فشاررحم برروی ستون فقرات وکشیدگی عضلات ورباطهای اطراف ستون فقرات ولگن میباشدکه بدنبال استراحت دروضعیت مناسب وانجام برخی تمرینات ورزشی ملایم بهبودمی یابد.

۵- سوزش سردل

 

۵-سوزش سردل ناشی ازتغییرات هورمونی،تاخیردرهضم موادغذایی وفشاررحم برروی معده می باشد.که بااصلاح الگوی مصرف غذایی ،خوابیدن دروضعیت نیمه نشسته ،افزایش دفعات وعده غذایی وکاهش حجم هروعده وهمچنین محدودیت غذاهای محرک ازجمله قهوه،ادویه،چای و…بهبودمی یابد.

۶- تکرر ادرار ۶-تکررادرارناشی ازبزرگی رحم ونزول جنین بداخل لگن ودرنتیجه فشاربرروی مثانه وکاهش حجم آن  میباشد.وپس اززایمان بهبودخواهدیافت.

اهمیت مراقبتهای پس اززایمان:
تعداد زیادی از مادران به دلیل عفونت ،خونریزی و فشارخون بالا پس از زایمان درمعرض خطرقرارمی گیرند. .بنابراین ضروری است مادران پس از زایمان در زمان های تعیین شده برای اطمینان از سلامت خود و نوزادشان مراقبت شوند.

اقدامات خودمراقبتی پس اززایمان:
 مراجعه درزمانهای ذیل جهت مراقبتهای پس اززایمان به مرکزبهداشتی درمانی یاپزشک وماما
دفعات مراقبت پس از زایمان:
مراقبت اول:  ۳  روز اول
مراقبت دوم:  ۱۰ تا ۱۵ روز اول
مراقبت سوم:  ۴۲ تا ۶۰ روز پس از زایمان
تعداد این ملاقات ها ممکن است با توجه به وضعیت مادر و نظر پزشک یا ماما تغییر کند .

 توجه به علائم خطر پس اززایمان ومراجعه دراولین فرصت به مرکزبهداشتی درمانی یا بیمارستان:

خونریزی بیش ازحد قاعدگی درهفته اول –دردوسوزش وترشح ازمحل بخیه ها-دردشکم وپهلوها-افسردگی شدید-جنون پس اززایمان-سوزش یادردهنگام ادرارکردن-خروج ترشحات چرکی وبدبو ازمهبل-دردوتورم وسفتی پستانها-تب ولرز-دردوورم یک طرفه ساق پاوران-تنگی نفس-تپش قلب-سرگیجه-سردردی که بامسکن بهبودنیابد.
 توجه به بهداشت فردی ومحل بخیه ها:

تعویض مکررنواربهداشتی ولباس زیر، درصورت زایمان طبیعی :شستشوی روزانه ناحیه تناسلی،نشستن درآب گرم،استفاده از حرارت سشواریالامپ پوشیده باپارچه(برای ترمیم سریع محل بخیه)ودرصورت زایمان سزارین:پانسمان روزانه محل بخیه ها،درصورت وجودقرمزی،ترشح ودرددرناحیه عمل مراجعه به مرکزبهداشتی درمانی

 مصرف قرص آهن ومولتی ویتامین روزانه یکعددتا۳ماه پس اززایمان
انجام زایمان ایمن:
انجام زایمان درمکان ایمن(بیمارستان-مراکزدرمانی-تسهیلات زایمانی) وتوسط فردماهرضروریست.
خانم بارداربه محض بروزعلائم زایمانی مانندترشح خونابه ای،پارگی کیسه آب ودردهای انقباضی منظم شکم وکمر
می بایست به نزدیکترین مرکزدرمانی مراجعه فوری نماید.

ماخذ ومنابع :
-کتابچه مراقبتهای ادغام یافته سلامت مادران

۲۵ تیر ۱۴۰۰